Oude en nieuwe slavernij

We staan op het balkon van het National Underground Railroad Freedom Center. Daar brandt, op driehoog, de indrukwekkende ‘Freedoms Eternal Flame’, de Vlam voor de Eeuwige Vrijheid. Vanaf het balkon kijk je naar het zuiden op een oude brug over de Ohio River. Aan de overkant ligt Kentucky, een van de vroegere slavernijstaten. Als het je lukte om de rivier over te steken, al dan niet met behulp van mensen uit de Underground Railroad, dan was je vrij! Ik moet weer denken aan ‘Beminde’ van Toni Morrison. Die roman, gebaseerd op een waar gebeurde geschiedenis, speelt hier in Cincinatti. Sethe, de vrouwelijke hoofdpersoon, moet door die zwijgzame veerman, hier ergens de Ohio zijn overgezet…

Brug over de Ohio River in Cincinatti

Vanaf het balkon heb je ook goed zicht op het ‘Berlin Wall Memorial’. Het is een stuk van de Berlijnse muur, door de City van Berlijn gedoneerd aan de City of Cincinatti en speciaal toevertrouwd aan dit National Undergound Railroad Freedom Center. ‘Freedom without Walls’ wil een reminder zijn om geen muren te bouwen, alle bestaande muren te slopen en ‘to live among one another in peace and freedom’.

Berlin Wall Memorial
Cincinatti

Als we op het balkon met die symbolische vlam zijn beland, hebben we al dik twee uur de vaste tentoonstelling ‘From Slavery to Freedom’ bekeken. Af en toe ontmoeten we elkaar. Bijvoorbeeld voor een prent van grote zeilschepen in de havens van Amsterdam. “Hé, dat lijkt jouw oude huis wel!” De pakhuizen op de kade doen inderdaad denken aan mijn appartement op de Zeeburgerkade, maar de Westertoren steekt er bovenuit, dus het moeten pakhuizen in Amsterdam West zijn....

De West Indische Compagnie bracht, zo lezen we, in 1625 de eerste groep van elf slaven naar New Amsterdam om forten en huizen te bouwen en wegen aan te leggen. Daarna volgden er uiteraard veel meer. Maar er kwamen ook vrije Afrikanen. Die kregen hun eigen land en mochten lid worden van de ‘Dutch Reformed Church’. Oh!? Hoe dan ook zijn veel WIC-mannen schatrijk geworden van de slavenhandel, met name voor de suikerplantages in het hele Caribische gebied, inclusief de Zuidelijke Staten van Noord Amerika. Aan de Nederlandse slavernij in ‘Suriname’ is een apart hoofdstuk gewijd, mét aandacht voor de slavenopstanden in de zeventiger jaren van de achttiende eeuw.

Flame of Freedom
National Underground Railroad Freedom Center
Cincinnati

De verhalen van de Amerikaanse slaven die naar het Noorden proberen te vluchten zijn allemaal erg aangrijpend. Net als de verhalen van mensen die samen met netwerk vormden om slaven te helpen op hun reis naar de vrije staten. Ik vermoed dat die geheimzinnige veerman uit ‘Beminde’ en ‘Ella’, de vrouw die Sethe ook vaak helpt, voorbeelden zijn van mensen uit de Underground Railroad. En ik vind eigenlijk dat ‘Beminde’ verplichte literatuur is voor iedereen. Op enig moment in je leven moet je dit minimaal één keer lezen!

Ik blijf ook uitgebreid hangen bij de panelen over de verschillende Amendementen op de Constitutie die te maken hebben met de afschaffing van de slavernij, het erkennen dat inwoners van Amerika burgerrechten toekomen en dat die burgers ook stemrecht hebben. Ergens lees ik dat Abigail Adams haar man John al in 1776, hij was toen bezig met de Constitutie, schreef ‘Remember the ladies!’ Maar Amendement XV van 1870 kent stemrecht toe aan ongeacht ‘race, color of previous condition of servitude’. ‘Sex’ had makkelijk in het rijtje opgenomen kunnen worden. Tot grote woede van de Amerikaanse Suffragettes gebeurt dat niet. En niet alleen blanke mannen, ook vrije African American mannen en voormalige slaven hebben zich verzet tegen gelijke rechten voor African American vrouwen. Het duurt nog vijftig (!) jaar, tot 1920, voor in Amendement XIX vrouwen gelijke rechten toegekend krijgen. Beroemde vrouwen als Elizabeth Cady Stanton en Susan B. Anthony hebben dit helaas niet meer mee mogen maken.

Valt seksediscriminatie onder tirannie....?

“Gaan we ook nog die speciale tentoonstellingen, ‘Slavery Today’ en ‘Enslaved’, bekijken?” “Eerlijk gezegd ben ik al helemaal vol, maar toch wel doen denk ik. Wil wel weten wat ze onder ‘Modern Day Slavery’ verstaan.” De display naast de toegang tot dit deel van het complex geeft een toelichting: ‘We are living in the midst of a tragic paradox; no longer is there an underground network to guide slaves to freedom, but rather there is an underground criminal network to entrap people and sell them into slavery. And until we unite to confront this grave human rights violation, it will continue to plague the world and feed off vulnerable men, woman and children.’ Slavernij is ‘Unfreedom’, net als ‘Racism, Illiteracy, Genocide, Hunger and Tyranny.’

‘Slavery Today’ is een multimedia pamflet met feiten over kinderarbeid, vrouwenhandel, onmenselijk werk, gedwongen werk vanwege schulden, en gedwongen huishoudelijk werk, van naar schatting minimaal 12 miljoen en mogelijk zelfs 27 miljoen mensen. Kortom alle mannen, vrouwen en kinderen die onder dreiging van zwaar fysiek en psychisch geweld gevangen zitten in een onmenselijke situatie.

Berlin Wall Memorial
met de brug over de Ohio River op de achtergrond
Cincinatti

De tweede speciale tentoonstelling heet ‘Enslaved’ en bestaat uit bijna honderd indringende foto’s van Lisa Kristine, een van de moderne Abolitionisten, Zij gebruikt ze ook in haar Ted Talk: https://www.ted.com/talks/lisa_kristine_glimpses_of_modern_day_slavery?language=nl.

Lisa Kristine, Nepalese broertjes dragen zware stenen de berg af,
dag in dag uit...

Op de grond bij het Berlin Memorial liggen tegels met uitspraken van beroemde mensen. Deze is van Abraham Lincoln: ‘Freedom is the last, best hope of earth.’ Bijzonder actueel gezien de mondiale ontwikkelingen op politiek gebied.