Wereldberoemde
architectuur, overal openbare kunst, de beroemde dieselmotorenfabriek Cummins
midden in de stad, een schitterend memorial voor oorlogsveteranen, het is
eigenlijk veel te veel voor twee keer dik twee uur ‘Columbus’, een kleine stad
van nog geen 45.000 inwoners aan de SR 46 in het zuidoosten van Indiana.
Joseph Irwin
Miller was het brein achter de indrukwekkende architectonische aanpak. Chessie
Cummins de grondlegger van de succesvolle dieselmotorenfabriek, waar Miller op
een gegeven moment gaat werken. Maar eerst nog even over Cummins.
 |
Links het Corporate Office van Cummins Columbus (Indiana) |
Chessie
Cummins, van school getrapt, is in voor een baantje als chauffeur bij een lokale
bankier. Chessie heeft ‘iets’ met motoren en vraagt zijn baas hem financieel te
helpen een speciale motor te ontwerpen. Die vindt dat prima. Zo ontstaat de
dieselmotor en later de fabriek met Cummins naam. In de lobby het hoofdkantoor
hangen prachtige oude foto’s waarop Chessie Cummins hoogst persoonlijk reclame
maakt voor zijn dieselmotoren. Er staan kleurrijk geverfde voorbeelden van
motoren voor grote puinruimers die bij aardbevingen worden ingezet, van motoren
voor marinevaartuigen en voor die typisch Amerikaanse trucks. Eyecatchers zijn
ook de oldtimers met opengeslagen motorkap. Sinds 1984 vind je in de lobby een
kunstwerk van Rudolph de Harak: alle onderdelen van een dieselmotor hangen los
van elkaar aan het plafond. ‘Exploded Engine’ heet deze grappige formatie.
Heerlijk om
rustig in de lobby rond te dwalen. Geen beveiligingsmensen, geen bordjes dat we
onze wapens in moeten leveren, alleen een belangstellende receptioniste…
 |
Rudolph de Harak: Exploded Engine (1984 |
Dan het
brein achter, of je zou bijna zeggen, de stadsfilosoof van Columbus: J. Irwin Miller.
Hij studeert onder andere economie, politicologie en filosofie (Yale en Oxford)
en gaat in 1934 bij Cummins aan de slag om vanaf 1951 als Chairman mee te
draaien. Drie jaar later richt hij de Cummins Engine Foundation op en daar ligt
ook de kiem van alle bijzondere architectonische verrassingen in deze stad. Of
nee, dat klopt niet helemaal. Want Miller is actief lid van de First Christian
Church en als invloedrijk persoon betrokken bij de opdracht aan de Finse
architect Eliel Saarinen om een nieuw kerkgebouw te ontwerpen. Dat staat er
sinds 1942. En de eerder genoemde baas van Chessie Cummins, W.G. Irwin, heeft
in 1954 Eero Saarine, zoon van, opdracht gegeven voor een nieuw bankgebouw... Het
heeft trouwens wel even geduurd voor ik doorhad dat Miller z’n tweede voornaam,
Irwin, ook de achternaam is van de man die de start van Cummins financieel
mogelijk heeft gemaakt...
 |
Henry Moore: Large Arch (1971 Dit gigantische beeld staat op het plein voor... |
 |
...Cleo Rogers Memoral Library (1969) |
Het eerste
aanbod van de Cummins Egine Foundation in 1954 betreft het honorarium voor de
architect van een nieuw schoolgebouw. In de loop van de jaren wordt het
sponsorprogramma uitgebreid en dit stimuleert ook andere opdrachtgevers voor
het bouwen of renoveren van kerken, een vervangend postkantoor, meer
schoolgebouwen en opleidingsinstituten, bruggen over de White River, een nieuw
ziekenhuis, een serie brandweerwagenstations en nog veel meer.
Wat we
allebei ook heel bijzonder vinden: ontwerpers van gebouwen werden, en worden,
geacht samen te werken met landschapsarchitecten en beeldend kunstenaars. Wat
dat oplevert, is een genoegen om te zien. Tijdens onze eerste kennismaking met
Columbus, op een rustige zondagmiddag toeren we in een gekoelde bus twee uur langs
‘world-class architecture, public art and green spaces’.
 |
Bartholomew County Memorial for Veterans (1997) Thompson and Rose, architecten Micheal van Valkenburg, landschapsarhitect |
“Weet je,
die gids gister, Richard, vertelde wel heel veel en dat we de North Christian
Church van binnen konden zien, vond ik ook heel prettig, maar ik wil graag nog
meer zien en ook foto’s maken.” “Ja, want al wandelend beleef je zo’n stad toch
anders dan vanuit een bus.” Daarom rijden we maandagochtend opnieuw naar de
parkeerplaats van het Visitor Center in Columbus, lopen nog eens om het enorme
beeld van Henry Moore heen, stappen de bibliotheek van J.M. Pei (1969) binnen,
bewonderen de buiten- en de binnenkant van Cummins Corporate Office, van die mooie
dieselmotoren en de smalle horizontale ramen, staan lang stil bij het
Bartholomew County Memorial for Veterans, met de vijfentwintig pilaren waarin
niet alleen namen maar ook brieven van overleden soldaten zijn uitgehakt, en
genieten even later van Jean Tinquely’s Chaos I.
 |
Detail van 'Chaos I', Jean Tinguely (1974) In 'The Commons', Columbus |
We willen ook
nog Otter Creek Golf Course zien. Die ligt ver buiten de stad net als het
Columbus Learning Center waar een kunstwerk van Dale Chihuly hangt en we nog
een leuke ontdekking doen: de Self Made Man, een bronzen beeld van Bobbie Carlye.
Het is een ‘Man carving himself out of stone, carving his character, carving his
future.’ Fraai staaltje humor.
 |
Dale Chihuly: Sun Gardn Paneld in Suspended Circle (2007) Columbus Learning Center |
 |
Bobbie Carlye: Self Made Man Columbus Learning Center |
In het clubhouse
van Otter Creek hangt een handgeschreven toespraak die J. Irwin Miller bij de
opening heeft gegeven. Hij besluit z’n verhaal over de vraag waarom Cummins zo’n
groot deel van de winst naar de Foundation laat stromen als volgt: ‘So
Cummins is not for cheap education, or inadequate poorly-paid government or
second-rate facilities or low taxes just for the sake of low taxes. Our concern
is to get the most for our dollar, to help build this community into the best
in the nation. And we are happy to pay our share, whether in work or in taxes,
or in gifts like this one.”
 |
Dessa Kirk: EOS (2006) Columbus |
Oh ja, nog
één anekdote van Richard, de gids in de bus gister. We rijden langs het Columbus
Regional Hospital Mental Health Center (James Stewart Polshek 1972). Het gebouw
ligt bijna onzichtbaar achter groene bossages. Richard vertelt: “Omdat de White
River en alle kreken hier in Columbus regelmatig voor overstromingen en dus
voor veel narigheid zorgen, heeft de architect van dit centrum voor geestelijke
gezondheidszorg gekozen voor een gebouw dat Haw Creek overspant. ‘Bridge over
troubled water’ zeg maar.” Mooi!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten