Music is the language of the soul

Van wie de tip kwam, weet ik niet meer, maar: “Als je in Phoenix bent mag je het Musical Instrument Museum (MIM) niet missen!” Half elf kwamen we binnen; tegen drieën zaten we vol. Ze verkopen ook een pas voor twee dagen en dat is helemaal geen gek idee. Want er is zoveel te kijken en te luisteren…

Het motto van MIM

Hoe het gaat? Je krijgt een hands free kastje met een koptelefoon en dan ga je bij voorkeur eerst naar de geografische galerijen. Je kiest een continent: Europa, US & Canada, Latijns Amerika, Azië (verdeeld over Centraal, Zuid, Zuid-Oost, en Oost Azië), Oceanië, Afrika of het Midden Oosten. Dat is tot onze verrassing inclusief Egypte en alle andere landen aan de zuidkant  van de Middellandse Zee. Maar goed, je kiest een continent en dan wandel je van land naar land, of het geval van de USA van streek naar streek. Je bekijkt de belangrijkste instrumenten. Elk land en elke streek heeft een videoscherm en als je stopt hoor je automatisch drie of vier typerende muziekfragmenten.

Zo maar een hoekje van de tentoonstelling

Na een poosje realiseer ik me dat muziek maken over de hele wereld sterk verbonden is met religieuze feesten en rituelen: dansen, zingen en samenzijn. Alleen in fragmenten uit Noord-Europese landen zie je mensen stil zitten te luisteren naar andere mensen die op een podium onder leiding van een dirigent musiceren. Maar ik meen ook dat je lang geleden in het Concertgebouw gewoon aan tafeltjes lekker een drankje zat te drinken. En als dat klopt, wanneer zou dat dan zijn veranderd? Heeft het misschien iets te maken met Beeldenstorm en Calvinisme? In de kerk moet je ook stilzitten en bovendien hebben orgels volgens mij eeuwenlang een monopoliepositie weten te handhaven…

Hier in MIM staat een speciaal orgel. Een middelgroot exemplaar en zo gemaakt dat je kunt zien hoe een orgel werkt. Indrukwekkend om te zien en heerlijk om even uitgebreid naar te luisteren. De video gaat ook over de bouw van dit orgel. Interessant.

Mooi verhaal over de bouw van een Steinway

Er is ook een video over de bouw van een Steinway. Ik bekijk ‘m twee keer van a tot z. De meeste medewerkers zijn al hun hele lange leven pianobouwers. Sommigen hebben zelfs hun eigen gereedschap laten maken. En wat ook duidelijk wordt: piano’s maken is absoluut teamwerk en elke piano “...has it’s own personality!”. Dat maakt het juist extra boeiend vindt de voorman.

Die eigen persoonlijkheid heeft ook elke ‘steelpan’. Dat zie je heel goed op de video over het ‘intunen’ van dit instrument uit Trinidad en Tobago. Heerlijke geluid vind ik. Hoorde het decennia geleden voor het eerst toen ik met een vriendin op het strand van Tobago onder de palmbomen lag. Sindsdien ben ik er verliefd op.

Even tussendoor:
Bestel je instrument per post....de catalogus van 1984

Ik sta natuurlijk ook lang stil bij ‘Women in Jazz.’ ‘Zonder er een verklaring voor aan te dragen maakt de tekst bij dit onderdeel melding van het feit dat vrouwelijke vocalisten en pianisten tijdens grote delen van de vorige eeuw in de ‘jazz industry’ wel werden gesteund maar vrouwelijke instrumentalisten zoals niet. Met uitzondering van WOII: dan zijn vrouwelijke brass- en andere bands een enorm succes…

Dat brengt me op een laatste punt: de presentatie over Nederland in dit omvangrijke museum. Ik lees: ‘Wooden horns and brass instruments are important cultural icons in the Netherlands.’ …’They early Dutch feared that the sun might not return.’ Bedoeld is na de donkere winterdagen. ‘They used horns to repel the mythical wolves who chased away the sun and the moon.’ Zo leer je nog eens wat. Ik lees ook dat de midwinterhoorns tijdens WOII werden gebruikt om elkaar te waarschuwen voor Duitse patrouilles. Maar dat wist ik, als Tukker, al van mijn opa. 

Geen midwinterhoorn maar wel een blaasinstrument:
de Serpent is de grootvader van de tuba

Op het videoscherm hoor je het Nederlands Blazersensemble en een midwinterhoornopname van Erik Vogelzang die in 2011 kampioen werd. Op de foto, gemaakt in Loss Hoes bij Enschede, blaast hij op z’n instrument. Zijn dochtertje staat schuin achter hem. Er ligt een dik pak sneeuw...