Monroeville, literaire hoofdstad van Alabama

“Take a hotel, walk around and be back tomorrow.” Dat zegt een montere receptioniste in het Court House van Monroeville met een big smile. We lopen daar naar binnen omdat als de ‘Old Courthouse’ ’s maandags is gesloten. Hadden we niet zo’n strakke planning vandaag, dan waren we even bij de huidige rechtbank blijven hangen om een zitting bij te wonen en te zien hoe dat écht werkt met een jury...

De oude rechtbank  

We zijn in Monroeville omdat ik een fan ben van ‘To kill a mockingbird’ uit 1960, vertaald als ‘Spaar de spotvogel’. 

Vogelhuisje naast de rechtbank 

Nelle Harper Lee is de auteur en behalve dat ze hier zelf nog steeds woont, heeft ze Monroeville ook als achtergrond gekozen voor haar verhaal over racisme. Ik las deze Bildungsroman pas in september 2014 en was gelijk verkocht: Scout, een stoere en eigenwijze zesjarige meid en haar vader, de rechtschapen advocaat Atticus Finch, zijn echt schitterende rolmodellen. Ik wou dat ik de eerste Nederlandse vertaling uit 1962 gelijk had mogen lezen: food for thought in optima forma.

Mural langs Highway 21

Voor wie het boek niet kent: Atticus waagt zich aan de verdediging van een zwarte man, Tom, die er ten onrechte van wordt verdacht een witte vrouw te hebben verkracht. De dame in kwestie heeft het verzonnen. In feite wordt ze mishandeld door haar witte vader. De verdediging van Tom levert Atticus, Scout, broer Jem en Calpurnia, hun zwarte huishoudster, uiteraard heel veel kritiek en bedreigingen op vanuit de witte gemeenschap. Het verhaal speelt begint jaren dertig van de vorige eeuw en het boek staat, terecht denk ik, nog steeds op de verplichte literatuurlijst van Amerikaanse highschools.

Vorig jaar is een oud manuscript van Harper Lee verschenen. Het was ooit de basis voor ‘To kill a mockingbird’. Dit ‘nieuwe’ boek, ‘Go to set a watchman’, heeft veel publiciteit gekregen, maar is niet op mijn leeslijst belandt. Uit de recensies en alle verhalen maak ik op dat deze nieuwe publicatie niets toevoegt aan het oorspronkelijke educatieve verhaal over een samenleving vol spanningen tussen de zwarte en de witte bewoners…

Terug naar het Monroeville van vandaag.
We blijven dus niet plakken bij de rechtbank. In plaats daarvan lopen we terug naar het gebouw er naast, voormalige rechtbank annex museum, pakken een plattegrond uit het rekje naast de gesloten toegangsdeuren en maken een rondje door de tuin en het oude centrum. In de tuin staat een beeldengroep: Scout zit op een bankje met een opengeslagen boek; achter haar staan haar broer Jem en vriendje Dill. Dat is de romannaam voor Truman Capote die weliswaar in New Orleans is geboren maar hier het belangrijkste deel van zijn jeugd heeft doorgebracht. Zijn tante woonde naast de Finchen.

Dill, Scout en Jem

Tegenover de rechtbank staat de ‘jail’ uit het boek, waar nu Morgan Fourniture in huist. Een paar panden verder zat vroeger het advocatenkantoor van Harper Lee’s vader. 

De voormalige gevangenis tegenover de oude rechtbank

Om de hoek ligt de bibliotheek, vroeger een hotel, waar schrijvers van buiten verbleven. Dat pand is, net als het ‘Old Courthouse’, perfect onderhouden, maar de rest van dit stadje straalt eigenlijk vooral nette armoe uit. ‘Literaire hoofdstad’ voelt een beetje als vlag en modderschuit…

We proberen nog of het beroemde Court House Café een lekkere espresso schenkt. “No I’m sorry, just flavoured coffee…”. Dan gaan we verder op de Highway 21 richting Montgomery, onze volgende bestemming in de geschiedenis van de rassenstrijd.