Salem’s Museum of Mental Health

In m’n allereerste betaalde baan werkte ik als verpleeghulp in het Psychiatrisch Ziekenhuis Wolfheze. Op een paviljoen met vijftig chronisch zieke dames, heavy wel. Zeven jaar later komt ‘One Flew Over The Cuckoo’s Nest’ uit. Jack Nicholson, alias Randle. P. McMurphy, faket dat hij gek is en laat zich opnemen in een State Mental Hospital. Ik heb er toen ontzettend van genoten en als ik lees dat de film is opgenomen in het Oregon State Hospital (OSH), en het oude ziekenhuis in een Museum of Mental Health is omgetoverd, kan ik het niet laten: ”Lieve schat, ik wil heel graag naar dat museum!” Dat doen we…

Op weg naar de ingang...

Oregon werd een staat in 1859 en daarmee groeide de behoefte ’to segregate people deemed insane from the general population.’ De zestien voorafgaande jaren gebruikte men de wetgeving uit Iowa de opvang van ‘Insane Persons’ te regelen.

Het eerste psychiatrische ziekenhuis van Oregon staat in Portland. Het opent z’n deuren in 1862, en sluit ze in 1883. Dan verhuizen alle driehonderdzeventig patiënten per trein van Portland naar Salem.
Het gebouw waar we vandaag zijn dateert van 1908. “Grappig dat zo’n ziekenhuis je op een of andere manier bekend voorkomt. Ze lijken allemaal op elkaar, vind je niet?” “Ja, dit zou ook Santpoort kunnen zijn, of nog beter Paviljoen III van het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam. Lag ook midden in de stad. Net zoals het OSH.”…

Herkenbaar 'jasje'

Memorial met 3000 nooit opgevraagde urnen
'Bearing Witness. Giving Voice'

Eenmaal binnen lees ik dat Dean K. Brooks, medisch directeur van 1947 tot zijn pensioen in 1982, ongelooflijk innovatief is geweest. Hij organiseerde lezingen en concerten voor inwoners van Salem ‘bewoners’ van het hospitaal. Hij introduceerde als eerste in Amerika groepstherapie en muziektherapie. Regelde al in 1961 een wekelijks met patiëntenvertegenwoordigers van alle afdelingen én maakte zich hard voor de inzet van OSH bij de verfilming van ‘One Flew Over The Cuckoo’s Nest’. Patiënten werkten al naar gelang hun beroep betaald mee als lichttechnici, kostuummakers en noem maar op wat je zoal aan expertise nodig hebt bij filmopnames. Brooks was er heilig van overtuigd dat deze film wereldwijd het beeld van ‘gekken’ en van ‘gekkenhuizen’ zou veranderen. En het beleid uiteraard…dat is inderdaad gebeurd.

Deel van de posters over de filmopnames

Voor we naar binnen gingen zaten we op een bankje tegenover de ingang. Er liepen twee medewerksters dossiers in hun handen. Ze begrepen elkaar niet helemaal of hadden in elk geval het gevoel langs elkaar heen te praten.  De achterste van de twee kijkt ons aan, haalt haar schouders op en verzucht: “We’re not on the same page.” Hou me te goede, de meiden werken hier, maar ik vind het een schitterend motto voor de omgang met mensen die, om welke reden dan ook, tijdelijk of permanent niet helemaal sporen. 

Alweer hangen de vlaggen halfstok

Behalve als ze een bedreiging voor andere zijn natuurlijk. Wat dat betreft lopen er nog steeds meer ‘gevaarlijke types’ los dan er vast zitten. Ook hier hangt de vlag nog steeds half stok. Daar zijn we opnieuw weer een paar minuten stil van.